Để đảm bảo sự thành công của sân bay quốc tế Long Thành và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế – xã hội của khu vực, tỉnh Đồng Nai đã kiến nghị đầu tư hệ thống đường sắt đô thị kết nối. Tại cuộc họp ngày 27/8/2024, các cơ quan chức năng đã thống nhất về tầm quan trọng của dự án này. Việc đầu tư xây dựng hệ thống giao thông vận tải hiện đại này sẽ góp phần tạo nên một trung tâm hàng không quốc tế đẳng cấp, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và thu hút đầu tư.
Tỉnh Đồng Nai đã đề xuất một kế hoạch đầu tư quan trọng với ba tuyến đường sắt chính, bao gồm tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, tuyến đường sắt nhẹ kết nối Thủ Thiêm với sân bay Long Thành, và tuyến đường sắt nối Biên Hòa với Vũng Tàu. Những tuyến đường sắt này có mục tiêu chủ yếu là cải thiện hệ thống vận tải hàng hóa từ các khu công nghiệp và kho tổng trung chuyển Miền Đông, đưa hàng hóa đến sân bay Long Thành cùng với các cảng biển thuộc nhóm V, nằm trong khu vực huyện Long Thành và Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai), cũng như cảng Thị Vải – Cái Mép ở Bà Rịa – Vũng Tàu.
UBND tỉnh Đồng Nai cho rằng các tuyến đường sắt này đóng vai trò rất quan trọng trong việc kết nối và vận chuyển hàng hóa. Vì thế, tỉnh đã kiến nghị cần phải đầu tư sớm vào hệ thống đường sắt này để bảo đảm sự đồng bộ và đáp ứng nhu cầu vận tải khi sân bay Long Thành bắt đầu hoạt động. Theo dự kiến, sân bay Long Thành sẽ chính thức đi vào hoạt động vào ngày 2 tháng 9 năm 2026, và sự hoàn thiện của các tuyến đường sắt này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết nối sân bay với các khu vực lân cận, đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho việc vận chuyển hàng hóa từ các khu công nghiệp lớn và các cảng biển quan trọng.
Trong ba tuyến đường sắt được quy hoạch, tuyến đường sắt nhẹ từ Thủ Thiêm đến sân bay Long Thành được coi là dự án ưu tiên hàng đầu. Nếu tuyến này được triển khai sớm và hoàn thành đồng bộ với giai đoạn 1 của dự án sân bay Long Thành, nó sẽ đáp ứng một nhu cầu rất lớn về di chuyển của hành khách từ sân bay Long Thành vào TP.HCM và ngược lại. Tuyến đường sắt này sẽ bắt đầu tại ga Thủ Thiêm, nằm ở phường An Phú, quận Thủ Đức, TP.HCM, và kết thúc tại sân bay Long Thành, thuộc tỉnh Đồng Nai.
Tuyến đường sắt này chủ yếu sẽ chạy song song với cao tốc TP.HCM – Long Thành, với tổng chiều dài 37,35 km. Trong số đó, đoạn đi qua TP.HCM có chiều dài 11,8 km, trong khi đoạn đi qua tỉnh Đồng Nai dài 25,55 km. Dự kiến, tuyến đường sắt nhẹ này sẽ có 20 ga, bao gồm một ga nằm trong khuôn viên sân bay Long Thành. Depot của tuyến sẽ được đặt ở phía đông của sân bay Long Thành, tại xã Sông Nhạn, huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai.
Tính toán ban đầu cho thấy tổng mức đầu tư cần thiết cho dự án tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm – Long Thành khoảng 40.500 tỷ đồng. Lộ trình đầu tư của dự án này dự kiến kéo dài đến năm 2030.
Việc đầu tư vào các tuyến đường sắt này không chỉ đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa mà còn góp phần vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu công nghiệp và cảng biển lớn trong khu vực Miền Đông. Đồng Nai, với vai trò là một trung tâm công nghiệp và logistics quan trọng, sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển này, giúp cải thiện khả năng kết nối và thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế.
Tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm – sân bay Long Thành, và tuyến đường sắt Biên Hòa – Vũng Tàu đều là những phần quan trọng trong chiến lược phát triển hạ tầng giao thông quốc gia. Các tuyến đường sắt này sẽ tạo ra một mạng lưới giao thông liên kết chặt chẽ giữa các vùng miền, từ đó giúp kết nối các trung tâm kinh tế và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển đô thị và khu công nghiệp trong khu vực.
Tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm – sân bay Long Thành có tầm quan trọng đặc biệt trong việc giảm bớt tắc nghẽn giao thông và nâng cao sự thuận tiện cho người dân. Tuyến đường sắt này sẽ không chỉ giúp di chuyển dễ dàng từ sân bay Long Thành vào TP.HCM mà còn góp phần làm giảm chi phí logistics cho các doanh nghiệp, đồng thời tạo điều kiện cho sự phát triển các khu công nghiệp và đô thị xung quanh.
Việc triển khai và hoàn thiện các tuyến đường sắt này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính kết nối đồng bộ của hệ thống giao thông khu vực Miền Đông. Các tuyến đường sắt không chỉ giúp tăng cường khả năng vận tải hàng hóa mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân thông qua việc cải thiện khả năng di chuyển và kết nối giữa các khu vực khác nhau. Đồng Nai và các địa phương liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo rằng các dự án đường sắt này được triển khai đúng tiến độ và đạt được các mục tiêu đề ra, nhằm phục vụ nhu cầu ngày càng tăng về vận chuyển và kết nối trong khu vực.
